دربارهی دوره
درباره این کتاب
این کتاب درباره این است که چگونه وبسایتها و سرویسهای دیجیتال را، فارغ از هر اتفاقی که میافتد، آنلاین نگه داریم. هدف ما در اینجا این است که مفاهیم پیچیده مهندسی را ساده کنیم و با استفاده از مثالها و داستانهای ملموس، آنها را توضیح دهیم. این کتاب برای کسانی نوشته شده که میخواهند بدون درگیر شدن با جزئیات فنی سنگین، اصول کار را یاد بگیرند.
فهرست مطالب
بخش ۱: زیربنا و هدف (The Foundation & The Goal)
۱. مقدمه: چرا "Up" بودن مهم است؟
- هزینه واقعی Downtime (پول و اعتبار).
- معنای واقعی "High Availability".
- داستان "Nines": تفاوت ۹۹.۹٪ با ۹۹.۹۹۹٪.
- Scale Perspectives: وقتی ترافیک از ۱۰۰ به ۵۰۰,۰۰۰ درخواست در ثانیه میرسد چه تغییری میکند؟
۲. فیزیکِ Performance (متریکها)
- Latency: زمان سفر (رفت و برگشت).
- Throughput: ظرفیت بزرگراه (تعداد خودروها).
- Bandwidth: پهنای لوله.
- The Trade-off: چرا همیشه نمیتوانیم همزمان سرعت و حجم بالا داشته باشیم.
- Response Time: حسی که کاربر از سرعت دارد.
۳. اندازهگیری Reliability (خطکش اندازهگیری)
- SLA (Service Level Agreement): قولی که به مشتری میدهیم.
- SLO (Service Level Objective): هدفی که خودمان داریم.
- SLI (Service Level Indicator): چیزی که در واقعیت اتفاق میافتد.
- MTTR و MTTF: سرعت تعمیر در برابر مدت زمان کارکردن بدون خرابی.
بخش ۲: سرعت و کارایی (لایه Caching)
۴. اینترنت واقعاً چگونه کار میکند (به زبان ساده)
- سفر یک کلیک: از مانیتور شما تا سرور و برگشت.
- پروتکلها: HTTP (مکالمه) و TCP/IP (پستچی).
- Compression: فشردهسازی برای سفر سریعتر.
۵. هنر به خاطر سپردن (Caching)
- مفهوم Caching (مثال "کوله پشتی").
- Browser Caching: حافظه مرورگر شما.
- DNS Caching: دفترچه تلفن اینترنت.
- CDN: نزدیک کردن محتوا به کاربر.
- استراتژیها: Cache-Aside و Write-Through.
- مشکلات رایج: وقتی کش دردسرساز میشود (Stale Data و Cache Stampede).
بخش ۳: طراحی نرمافزار Reliable (منطق)
۶. معماری Application
- Stateless Systems: چرا سرورها باید "حافظه ماهی قرمز" داشته باشند.
- Microservices vs Monoliths: تکهتکه کردن برنامه برای امنیت بیشتر.
- API Gateways: مسئول پذیرش.
- Serverless: تمرکز روی کد به جای سرور.
۷. مهندسی برای سرعت و Scale
- Algorithmic Efficiency: چرا کدهای بد در مقیاس بالا فاجعه میسازند.
- Data Structures: انتخاب ظرف مناسب برای دیتا.
- Concurrency vs Parallelism: انجام کارهای همزمان.
- انتخاب ابزار: استفاده از ابزار درست برای هر کار.
۸. مدیریت الگوهای Traffic
- صفها (Queues): اتاق انتظار برای مدیریت ترافیک.
- Asynchronous Processing: انجام کارها در پسزمینه.
- Rate Limiting: جلوگیری از شلوغی بیش از حد.
- Throttling: کنترل سرعت به جای مسدود کردن.
۹. مکانیسمهای ایمنی در کد
- Idempotency: جلوگیری از پرداخت تکراری.
- Timeouts و Retries: کی صبر کنیم و کی دوباره تلاش کنیم.
- Exponential Backoff: صبر هوشمندانه.
- Circuit Breakers: فیوزهایی برای جلوگیری از سوختن سیستم.
- Feature Flags: کنترل امکانات بدون تغییر کد.
بخش ۴: لایه Data (حافظه)
۱۰. مدیریت Data در Scale
- Replication: کپی کردن دیتا برای روز مبادا.
- Sharding: تقسیم کردن دیتابیسهای غولپیکر.
- Connection Pooling: مدیریت خطوط ارتباطی.
- Indexing: فهرستبندی برای جستجوی سریع.
- Query Optimization: نوشتن کوئریهای بهینه.
۱۱. جابجایی Data و Consistency
- Batch vs Stream: جابجایی با کامیون یا لوله؟
- Push vs Pull: خبر کردن یا پرسیدن؟
- ACID vs BASE: دقت بانکی یا سرعت شبکههای اجتماعی؟
- The CAP Theorem: انتخاب بین Consistency و Availability.
بخش ۵: ضدگلوله کردن Infrastructure (سختافزار)
۱۲. Redundancy و Scaling
- Load Balancing: توزیع ترافیک (لایه ۴ و ۷).
- الگوریتمها: روشهای انتخاب سرور.
- Horizontal vs Vertical Scaling: تعداد بیشتر یا قدرت بیشتر؟
- Auto-Scaling: تغییر سایز خودکار.
۱۳. استراتژیهای Disaster Recovery
- Availability Zones: محافظت در برابر حوادث محلی.
- Multi-Region: محافظت در برابر حوادث منطقهای.
- انواع Failover: آمادهباش Hot، Warm و Cold.
بخش ۶: عامل انسانی و Operations
۱۴. چه کسی چراغها را روشن نگه میدارد؟
- DevOps و SRE: نقشها و فرهنگ.
- On-Call: مدیریت شیفتهای اضطراری.
- Runbooks: دستورالعملهای زمان بحران.
۱۵. تعالی عملیاتی
- CI/CD: اتوماسیون در توسعه و عرضه.
- Blue/Green Deployments: آپدیت بدون قطعی.
- Canary Releases: تست روی جمعیت کم.
- Observability: دیدن داخل سیستم (Logging, Metrics, Tracing).
بخش ۷: مدیریت آشوب، Security و اقتصاد
۱۶. Security به عنوان Availability
- DDoS: حمله با ارتش زامبیها.
- WAF: فایروال هوشمند وب.
- Bot Mitigation: مدیریت رباتها.
۱۷. برنامهریزی برای بدترین شرایط
- RPO و RTO: چقدر دیتا و زمان میتوانیم از دست بدهیم؟
- Chaos Engineering: تمرین شکست برای قویتر شدن.
۱۸. اقتصادِ Uptime
- FinOps: مدیریت هزینهها.
- Diminishing returns: هزینه رسیدن به ۱۰۰٪.
نتیجهگیری
۱۹. فلسفه Reliability
- طراحی برای شکست.
- اعتماد سازی.
سوالات متداول
سوالات متداول
هنوز سوال متداولی برای این دوره ثبت نشده است.
